S.Arabistan bile petrol fiyatını yüksek buldu, acil toplantı istedi

Riyad, Dubai, Reuters
13/06/2008

Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan, gereğinden fazla yüksek bulduğu fiyatlar konusunda tüketici ülkeler ile üreticileri acilen toplanmaya çağırdı.

Yüksek fiyatlar için her iki taraf da diğerini suçluyor. Nisan ayında Roma'da yapılan benzer bir toplantıda taraflar, şimdiki seviyenin yaklaşık 20 dolar altında olmasına rağmen, fiyatların yüksek olduğu konusunda görüş birliği sağlayamamışlardı. Kral Abdullah'ın başkanlığındaki Suudi hükümet, yaklaşık bir gün içinde fiyatların 16 dolar sıçrayarak 139 doları görmesinin ardından tarafların bir araya getirilmesini istedi.

Arzın yeterli olduğunu ve fiyat artışlarının bu nedenden kaynaklanmadığını söyleyen petrol ihracatçıları, ekonominin petrol fiyatları yüzünden zarar görmesini de istemiyorlar. İhracatçılar ayrıca, petrol ve diğer emtia fiyatlarını yükselten yatırım fonları akışının da kontrol altına alınmasını talep ediyor. Petrol sektöründen bir kaynak, "Suudi Arabistan Krallığı ciddi bir kaygı içinde ve olabildiğince çok tarafın konuya yaklaşarak spekülasyonu düzen altına alma konusunda ciddi öneriler getirmelerini istiyor." dedi.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Abdullah el Bedri, 22 Haziran'da yapılması tasarlanan toplantıya yatırım bankaları Goldman Sachs ve Morgan Stanley'in de davet edileceğini söyledi. Bu bankalar, petrol piyasası temellerinin, fiyatların yükselmesinde çok önemli olduğu görüşünü savunarak, piyasaya artış yönünde mesajlar gönderiyor. Mayıs ayında Suudi Arabistan'ın üretimi artıracağını söylediği gün, Goldman Sachs petrol fiyatı tahminini yükseltmişti. Amerikalı yatırım bankasının bu adımı, Suudilerin piyasaya verdiği işaretin etkisini söndürdü ve petrol fiyatlarının o tarihteki rekor seviyesine fırlamasına sebep oldu.

Cidde'de yapılacak toplantının, yatırım bankalarını söz konusu temellerin artış yönlü olmadığına ikna etmeye yetmeyebileceği yorumları yapılıyor. Uzun vadeli yatırım amaçlayarak petrol piyasasına giren yatırımcılar, uzun yıllar boyunca arzın talebin gerisinde kalacağı beklentisi içinde. Bu yatırımcılar, fiyatların yapay biçimde artmasından kendilerinin sorumlu olduğunu kabul etmiyorlar. Kamuoylarındaki hoşnutsuzluktan çekinen ve protestoları yatıştırmaya çalışan tüketici hükümetler de kendi açılarından görüşlerini değiştirmeye yanaşmıyor. Toplantıya katılacak olan ABD Enerji Bakanı Sam Bodman, petrol fiyatlarındaki yükselme konusunda, dünyanın en büyük tüketicisi olan ABD'nin Suudi Arabistan ile aynı görüşte olmadığını söyledi: "Sorun farklı görüşlerde olmamız... Bu kadar yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalmamızın nedeni kesinlikle arz ve taleptir."

100 dolar olmalı, ama 200'e de çıkabilir

Rusya'nın dile getirdiği 250 dolarlık ürküten petrol fiyatı senaryosuna Venezuela'dan destek geldi. Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, petrolün varilinin 200 doları bulabileceğini söyledi. Önceki akşam televizyonda yaptığı konuşmada, "Petrol fiyatları olması gereken yerde değil, 100 dolar olmalı, ancak bir süre önce söylediğimiz gibi 200 dolara yükselebilir." ifadesini kullandı. Ancak petrolün bu fiyata ne zaman ulaşacağına dair bir şey söylemedi. Chavez, ABD Doları'nın değerinin düşük olması, ABD'nin İran'a yönelik tehditleri ve ABD ekonomisinin kötü yönetimi yüzünden petrol fiyatlarının yükseldiğini dile getirdi. Bu arada Venezuela Petrol Bakanı Rafael Ramirez, Suudi Arabistan'da yapılacak petrol üreticileri ile tüketicilerinin buluşacağı toplantıda, üretim seviyesinin değiştirilmesi anlaşması olmayacağını ifade etti. OPEC'in piyasaları dengede tutmaya çalıştığını belirten Ramirez, "OPEC, üretimini artırmasına gerek olduğunu düşünmüyor. Çünkü fiyatların artmasının üretimle değil, spekülasyon ve ABD Doları'nın değer kaybetmesiyle ilgisi var." dedi. Ekonomi Servisi